Məhərrəm ayında nələrə əməl edilməlidir?

7.12.2010, 18:10
Bölmə: İslam
Müəllif: R_O_M_A

Hüseynə yerlər ağlar, göylər ağlar...

Bu gün - 7 dekabrdan Məhərrəm ayı başlayır.

Yaradan bəzi ayları başqalarından üstün tutar, onları fəzilətli edər

və müsəlmanların da həmin fəzilətdən bəhrələnməsinə imkan verər.

Dörd haram aydan biri sayılan Məhərrəm də belədir.

Allah seçdiyi bu ayı öz fəziləti, şanı və ehsanı ilə sayğılaşdıraraq,

insanlardan da xəlq edərək buyurduqlarına sayğı ilə yanaşmasını tələb edir.

Məhərrəm ayında nələr qadağandır?

Haram aylarda bir çox şərtlər var ki, onların arasında savaş etmək,

müharibələrə qoşulmaq, səhər və axşam namazları arasındakı

vaxtda şadyanalıq etmək kimi əməllər günah sayılır.

Qurani-Kərimdə də deyilir: "Həqiqətən, Allah yanında ayların sayı göyləri

və yeri yaratdığı gündən bəri Allahın Kitabında on ikidir.

Onların dördü (Rəcəb, Zülqədə, Zülhiccə və Məhərrəm) haram aylardır.

Bu, doğru dindir” ("Tövbə", 36).

Məhərrəm ayının önəm və sayğısı İslamdan əvvəl də mövcud olub.

Belə ki, cahiliyyə dövründə qüreyşilər Məhərrəm ayında oruc tutar,

Kəbədəki qara daşa təzim edərdilər.

İbq Həcər və Qurtubinin yazdıqlarına görə,

bu davranış çox yəqin onlara Hz. İbrahim (ə.s) kimi ötən

peyğəmbərlərin buyruqlarından gəlibmiş.

Məhərrəm ayı və Aşura

Ölkə əhlinin "məhərrəmlik" dediyi ayda toy,

nişan mərasimlərinin məsləhət bilinməməsini, müsəlmanların

digər aylarla müqayisədə daha sadə davranmalarını gərəkdirən səbəb var.

O səbəb Aşuradır.

Aşura kəlməsinin kökü ərəb dilindəki "əşr", yəni "onuncu" sözündəndir.

Əşr isə haram ay sayılan Məhərrəmin 10-cu günüdür.

Həmin gün, hicri təqvinin 10 məhərrəmində (680-ci ilin oktyabrın 10-da)

bəşər tarixində ən böyük faciələrdən biri baş verib.

Cəmi müsəlmanlar üçün faciəli və qəmli həmin gündə

Kərbəla yaxınlığındakı döyüşdə Hz. Məhəmmədin sevimli nəvəsi,

onun qızı Fatimeyi-Zəhra (ə.s.) və Hz.Əlinin (ə.s.) ikinci oğlu

İmam Hüseyn (ə.s.), habelə İmamın 72 nəfərlik dəstəsi şəhid olublar.

O dəstədə aralarında yeniyetmələr və azyaşlı uşaqlar da olmaqla

18 nəfər Allahın Rəsulunun (s.ə.s) birbaşa qohumları idilər.

İmam Hüseyn şücaəti

656-cı ildə üçüncü xəlifə Osmanın ölümündən sonra bütün

hakimiyyət qanuni seçilmiş Hz. Əli ibn əbu Talibə (ə.s.) keçmişdi.

İlk üç xəlifədən fərqli olaraq Hz.Əlinin seçilməsi onun gerçəkdən də,

ümumxalq hakimə və hökmdara çevirmişdi. Ona mədinəlilər,

misirlilər, kufəlilər və bəsrlilər sədaqət andı içmişdilər.

Fəqət, hakimiyyətin ilk günlərindən etibarən Əli

çox ciddi çətinliklərlə qarşılaşdı.

Onun hakimiyyətinə qarşı ilk əvvəl Təlha və Zübeyir,

sonra isə Suriyanın sabiq valisi Müaviyə qiyam qaldırdılar.

661-ci ilin yanvarın 19-da Küfə şəhərinin məscidində xarici ibn Mulcamın

sui-qəsdi nəticəsində Hz.Əli ölümcül yaralandı və iki gün sonra dünyasını dəyişdi.

Hz.Əlinin qətlə yetirilməsindən sonra müsəlmanlar üzərində

hakimiyyət Fatimeyi-Zəhra və Hz.Əlinin oğlu Həsən Müctəbaya keçdi.

Hiyləgərlik, əclaflıq və qəddarlığı ilə məşhur olan Müaviyə yaranmış

vəziyyətdən istifadə edərək şirin vədlər, Hədələr və satınalmalar

vasitəsilə İmam Həsənin bir çox tərəfdarlarını mübarizədən kənarlaşdıra bildi.

Bu isə İmam Həsəni Müaviyə ilə müvəqqəti barışığa vadar etdi,

çünki əks təqdirdə hakimiyyət uğrunda mübarizə şüarları ilə

pərdələnən Müaviyə İslamın özünə hədəyə çevrilmişdi.

Anlaşma necə pozuldu?

İmam Həsənlə Müaviyə arasında bağlanmış sazişə görə,

Müaviyənin özünə varis təyin etmək hüququ yoxdu və o,

öləcəyi təqdirdə hakimiyyəti ya İmam Həsənə, ya da İmam Hüseynə çatmalıydı.

İmam Həsən 10 il sərasər müsəlmanlara rəhbərlik etdi,

amma sonucda Müaviyənin hazırladığı məkrli fitnə nəticəsində

yeməyinə zəhər qatılaraq öldürüldü. İmam Həsənlə bağladığı

sazişə rəğmən, Müaviyə oğlu Yezidi varisi elan etdi və

xilafət də Öməyyidlərin idarə etdiyi məkana çevrildi.

İmam Hüseyn isə nə Müaviyəyə, nə də onun oğlu - əxlaqsızlıq,

qumarbazlıq, arvadbazlıq və əyyaşlığı ilə ad çıxarmış

Yezidə sədaqət andı içmək niyyətində deyildi.

Müaviyə öləndən sonra isə xilafətdə hakimiyyət Yezidə keçdi.

Fəqət hakimiyyətinə qanuni görkəm vermək istəyən,

habelə atasının vəsiyyətini unutmayan Yezid ibn Müaviyə nəyin

bahasına olursa-olsun, İmam Hüseynin ona sədaqət andı içməsini istəyirdi.

Bununla da o, bütün alçaq əməllərinə haqq qazandırmağa çalışırdı.

İslam uğrunda ölümə doğru...

Yezid Mədinənin valisi Validə məktub yazaraq İmam Hüseynin and

içməsinə nail olmağı, bunun reallaşmayacağı təqdirdə də

İmam Hüseyni öldürməyi əmr edir.

Valid əmrə tabe olmur, İmam Hüseyn də

Mədinəni tərk edərək Məkkəyə yollanır.

Yezid yenidən Məkkəyə qatilləri göndərərək İmam Hüseyni öldürtmək istəyir.

Vəziyyəti belə görən İmam Hüseyn şəhərdən çıxaraq Küfə tərəfə yollanır.

Yolda, Səlabiyyə yaxınlığında o, Yezidin qoşunu ilə

onu Küfədə gözlədiyindən xəbər tutur.

İmam Hüseyn dəstəsindəki adamları yanına çağıraraq onlara

yaranmış vəziyyətdən bəhs edir, hamıdan geri qayıtmağı istəyir

və özünün də yoluna davam edəcəyini deyir.

Fəqət 72 nəfər İmamla gedəcəyini deyirlər.

İmam Hüseynin ölümə doğru getdiyini anlayaraq yolundan qalmamasının da

əsas səbəbi İslam uğrunda hər şeyə rəğmən mübarizəsini dayandırmaması,

can və qanını üstün tutmamasıdı.

İmam Hüseyn göstərdi ki, İslama təhlükə varsa,

heç bir müsəlman əsla geri çəkilməməlidir.

Kərbəla müsibəti şəhidliyin tarixini yazdı

Kərbəla yaxınlığındakı döyüş başlandı, sərkərdə Hürr Yezid ibn

Müaviyənin qoşunları ilə döyüşdə ilk şəhid oldu.

Bir dəstə qəhrəmanın şərə qarşı döyüşündə İmam Hüseynin

özü də şəhidliyə qovuşdu.

O gün səhərdən axşama qədər döyüşdülər.

Şəhidlərin içində İmam Həsənin (ə.s) iki kiçik oğlu, İmam Hüseyinin

bir kiçik oğlu və daha qundaqda olan bir balası da vardı.

Döyüş bitdikdən sonra düşmən ordusu, İmamın (ə.s) hərəmini yağma etdilər

və çadırları yandırdılar, şəhidlərin başlarını kəsib paltarlarını çıxardılar.

Cəsədləri dəfn etmədən Əhl-i Beyt əsirlərini təşkil edən sığınacaqsız qızları

və qadınları, şəhidlərin başlarıyla birlikdə Kufəyə doğru hərəkət etdirdilər.

Əsirlərin içində kişi olaraq İmam Hüseyinin (ə.s) iyirmi iki yaşındakı oğlu,

ağır xəstə olan dördüncü İmam Zeynalabidin (ə.s), bir də onun oğlu

beşinci İmam Məhəmməd b. Əli və İmam

Həsənin (ə.s) oğlu Həsən-ül Müsənna da vardı.

Yezidin vəhşiliyi hətta o yerə çatmışdı ki, onun əmrilə

İmam Hüseynin (ə.s) kəsilmiş mübarək başı onun qızı 6 yaşlı

Səkinənin önünə qoyulmuşdu. Bu hərəkət atasının ölüm

xəbərinin təsiri altında olan qızcığazın ölümünə səbəb olur.

Məhərrəm yası

Məhərrəm ayında müsəlmanların Şəhidlərin Şəhidi İmam Hüseynə (ə.s.)

yas tutmaları bu ayın matəm ruhunu müəyyənləşdirir.

Məhz bu səbəbdən sabah başlayacaq ayda səhər və axşam namazları arasında toy,

nişan və s. məclislərin düzənlənməsi, bayram tədbirləri və konsertlərin keçirilməsi

məsləhət görülmür. Lakin axşam namazından sonra toy məclisi keçirmək olar.

Bir şərtlə ki, orada musiqi səslənməyə, növraq-büsat olmaya:

bu da ən məcbğuri hallar üçün nəzərdə tutulub.

Yas tutmağa gəldikdə, bu barədə də Hz. Məhəmmədin (s.ə.s) şəriəti var.

Hey şübhəsiz ki, ölüm də digər faciə və bəlalar təki Allahın təqdir etdiyi bir

hadisə olduğu üçün, ona qarşı üsyan etmək olmaz.

Onu səbr ilə qarşılamaq gərəkdir. Hər nə qədər ölüm haqdırsa,

gerçəklik ölümün özünün iztirablı olmasıdır.

Bu dünyadan və dünyadakılardan ayrılıq həm ölən,

həm də yaxınları üçün bir hüzn, bir dərddir.

İslamdan əvvəlki dönəmdə, cahiliyyə dövründə ərəblər arasında

bir adət vardı. Birinin ailəsinə bəla düşəndə, müsibət yaşananda

ərəb qadınlar bir yerə yığışaraq uca səslə hönkürər, vaveyla deyər,

üzlərini cırar, paltarlarını yırtar, saçlarını yolardılar.

Allahın Rəsulu (s.ə.s) isə bütün bunları qadağan etdi.

Heç bir hiss, duyğu, heç bir məhəbbət, hətta Allah rizasından dolayı belə,

Allahın buyurduğu tələblər və qoyduğu şəriəti dəyişdirməyə haqq qazandırmaz.

Təbii, hər insan bunu edə də bilər, amma Allahın rizası və bərəkəti onunla olmaz.

Məhərrəm ayında nişan və elçilik olarmı?

Suala bilavasitə cavab verməzdən əvvəl xatırladaq ki, sabah başlanacaq

ayın adının mənası ərəb dilində "hörmət edilən, sayğıya layiq" deməkdir.

Bəzi din xadimlərimiz Məhərrəm ayında Aşuranın olduğunu və sevimli

imamımız Hz.Hüseynin (ə.s) şəhadətə yüksəldiyini deyərək,

elçilik və nişanların yolverilməz olduğunu deyirlər.

Fəqət, belə deyil, çünki İslam baxımından belə

yasağın heç bir əsası və ya əsli yoxdur.

İslamda "Lə ilahə illəllah", yəni "Allahdan başqa ibadətə layiq

heç bir məbud yoxdur" düsturu var. Belədirsə, insanlar və xüsusilə də

möminlər Allahın buyruqlarına şərtsiz əməl etməli,

öz ayinlərini və adətlərini Şəriətə pərçim etməməlidir.

Allah kişiləri qadınlar, qadınları da kişilər üçün yaradıb və bəşər övladına

"ailə" məfhumunu verərək başqa məxluqlardan ayıraraq uca məqama yüksəldib.

Elçi getmək, nişan da ailə qurulmasının ilkin mərhələlərindən biridir.

Ona görə də Məhərrəm ayında elçi gedən və ya nişan edənlər günah iş tutmurlar.

Sadəcə, belə mərasimlərdə musiqi, şadyanalıq və içki qadağandır.

Əslində spirtli içkilər qiyamətə qədər ilin hər günü müsəlmana haramdır.

Fitnənin yasaq buyrulduğu ay

Məhhərm ayında hər müsəlman dedi-qodu, münaqişə, kimisə incitmək,

xətrinə dəymək kimi əməllərdən çox uzaq olmalıdır.

Habelə, söz-söhbət, münaqişə, incimə, küsməyə səbəb olacaq

fitnədən də uzaq durmaq gərəkdir.

Unutmayın ki, Aşura günü İmam Hüseyn(ə.s) və onun 72 tərəfdarı

Kərbala düzündə şəhid oldu. Həmin gün İslam dinində həm matəm,

həm də İslamın qələbə çaldığı gündür. Həmin gün İslamın necə

böyük din olduğunu göstərirdi. Bu səbəbdən də Ramazan ayından

sonra ən fəzilətli oruc məhərrəm orucu sayılır.

Aşura orucunun özəlliyi

Məhərrəm ayının 10-cu günü hər mömin müsəlman oruc tutmalıdır ki,

bunun da adı "Məhərrəm orucu"dur. Müsəlmanlarla bahəm,

yəhudi və xristianlarda da həmin gün "böyük gün" sayılır.

Məhərrəm ayının 10-cu günü, yəni Aşura orucunun fəziləti böyukdür.

Belə ki, hədisi-şərifə görə, Hz. Məhəmməd (s.ə.s) buyurub:

"Ramazan ayından sonra ən fəzilətli oruc "Şəhrullah" (Allahın ayı) olan

Məhərrəm ayının orucudur. Fərz namazından sonra ən əfzəl

(üstün) namaz gecə namazıdır" (Müslim, Əbu Davud, Tirmizi).

Məhz bu səbəbdən də mömin müsəlmanlar Məhərrəm ayını "şəhrullah",

yəni "Allahın ayı"adlandırırlar.

Hədislərdə o da buyurulur ki, Allahın Rəsulunun (s.ə.s) özü də Aşura orucu tutarmış.

Buna görə də Aşura gününün orucu digər sünnət

oruclar kimi müsəlmanlara buyrulmuş tələblərdən biridir.

Yeni il qeyd olunmalıdırmı?

Yeni il xrisian əsilli bayramdır və bu il Məhərrəm ayına təsadüf etdiyindən

onun təmtəraqla, şövqlə qeyd edilməsi məsləhət bilinmir.

Zəncir vurmaq olarmı?

Artıq bir neçə ildir Bütün Qafqazın Şeyxi Hacı Allahşükür Paşazadə

islam əhlinə müracət edərək, insanları bədənə zülm edib qan

çıxarmamağa çağırır. Yəni son illər Aşura günündə müsəlmanlar qanvermə

aksiyasına dəvət olunur. Əgər Aşura günündə hər hansı bir ehtiyacı olan

xəstəyə qan yardımı göstərilirsə, bu, özünə qəsd edib əzab verməkdən

dəfələrlə yaxşıdır və savab işdir. Yaxşı olardı ki, səhhəti imkan

verən bütün müsəlmanlar bu savab işdə iştirak etsinlər

Baxılıb: 1347
Şərhlər: (6)

Geri dön